Tuhoe

Kiedyś przedstawiłem to Maoryskie plemię, które mieszka w przepięknej krainie Te Urewera (patrz wpis SH38 Project). Ciągle jestem członkiem grupy roboczej, powołanej do znalezienia metody na przerobienie wąskiej szutrowej drogi zwanej SH38 na coś ciut lepszego, aby  łatwiej i bezpieczniej było do nich dojechać.

Tuhoe to jedno z trzech największych iwi (plemion) zamieszkujących nasz dystrykt. Przy tym najbardziej kontrowersyjne. Zaszyci w większości w swoich pięknych górach trzymają się mocno na uboczu i nie mieszają z innymi. Mają swoje odrębne tradycje, już rozpoznaję ich odmienne piosenki, styl przemówień i zawołań, które są częścią ich obrzędów i uroczystości.

W ostatnim okresie większość Maoryskich iwi przechodziło proces tzwn "settlements under Treaty of Waitangi". Po prostu wreszcie w dzisiejszych czasach przyznano, że litera Treaty of Waitangi była przez wiele lat łamana i rząd NZ zdecydował, że zrekompensuje Maoryskim plemionom różne świństwa jakie ich spotkały od tamtego czasu, a które przecież nie powinny były ich spotkać.

Jako jedni z ostatnich swoją ugodę podpisali Tuhoe. Dostali ok $130 mln odszkodowań plus uzyskali prawa do zarządzania Parkiem Narodowym Te Urewera, który tak na prawdę jest ich domem.

Jak to zwykle przy takich okazjach jest wiele lepkich paluszków, które wyciągają się po tę kasę, ale na szczęście w dzisiejszych czasach większość iwi powołało specjalne organizacje, które są w zasadzie komercyjnymi przedsiębiorstwami.  To one przeprowadzały cały proces negocjacji ugody, a teraz będą zarządzać majątkiem jaki dostaną od rządu. We wszystkich trzech iwi na naszym terenie szefami tych organizacji są dość sprawni i nieźle przygotowani młodzi ludzie, którzy dają nadzieję, że cała ta kasa nie pójdzie na marne.

Spotykam się z nimi regularnie i obserwuję ich zmagania jak próbują pogodzić współczesne, mądre zarządzanie z tradycjami, w  których tak mocno, ciągle tkwią. Jak u wszystkich rozwijających się społeczności paraliżuje ich niemożność przeciwstawienia się starszyźnie plemiennej, walka z małostkowymi sporami wewnętrznymi, prywatą, religijnymi przesądami czy wręcz zabobonami. To jednak temat na wielką oddzielną rozprawę.

Zwiedzanie placu budowy "centrali" Tuhoe

 Tuhoe są bardzo rozproszeni i doszli do chyba słusznego wniosku, że muszą zbudować swoje centrum kulturalno administracyjne. Zdecydowali, że przepuszczą sporo pieniędzy, ale przy budowie tegoż centrum pozostaną wierni swoim "zielonym" wartościom. W rezultacie budują pierwszy totalnie "zielony" obiekt w Nowej Zelandii, który będzie miał zerowy bilans energetyczny i będzie zbudowany prawie wyłącznie z ich lokalnych materiałów. Pomysł kosztowny i jak na Nową Zelandię totalnie nowatorski. Tak więc budynek będzie czerpał wodę z własnej studni, będzie miał swoją własną oczyszczalnię ścieków, będzie miał naturalną wentylację, solarne ogrzewanie wody i wnętrz, będzie pokryty dachem z paneli fotowoltaicznych, które będą w większości produkawły nadwyżkę energii. Większość drewna pochodzi z lokalnych zasobów leśnych. Ma to być pierwszy taki budynek w Nowej Zelandii.

Nowo wybrani radni podziwiają przedsięwzięcie Tuhoe

W międzyczasie w naszym magistrackim muzeum otwarliśmy wystawę pod nazwą Te Urewera Conversations. Wszystkie prace wykonane zostały przez artystów Tuhoe i parę rzeczy jest na prawdę godnych obejrzenia.

ciekawe formy przestrzennych witraży

gitary z maoryskimi zdobieniami

interesująca 3 metrowa instalacja z grubej włóczki