Hakuna Matata

Ja wiem, ja wiem - ci, których od dawna już te wypociny nużyły nie będą tego czytać, ale Wy wierni czytelnicy przyjmijcie słowa skruchy. Urządzanie domu spowodowało brak napływu nowych materiałów i brak czasu na pisanie (jak również i warunków). Przecież nie będę Wam pokazywał kolejnych zdjęć nowo złożonej szafy czy biurka. Jesteśmy już pomału na etapie wieszania pierwszych obrazów, ale graciarni jeszcze we wszystkich kątach pełno. Więc nie o tym.

Dziś będzie jak w tytule. Hakuna Matata! Myślę, że większość pamięta tę śpiewkę z Króla Lwa. Dla przypomnienia http://www.youtube.com/watch?v=ejEVczA8PLU

No więc nie, nie chodzi o „problem free philosophy” lecz o miejscowość Matata, która leży około 30 km na zachód od Whakatane i jest jednym z tych miejsc, które pochłaniają sporo mojego czasu jako szefa od infrastruktury naszego dystryktu.

Nad laguną w Matata

 

Matata to licząca około 240 dymów osada, usytuowana na zachodnim końcu Rangitaiki Plains (czyli takich tutejszych mini Żuław), poprzez które wpływają do Bay of Plenty trzy większe rzeki. Miejscowość leży sobie ładnie, wzdłuż piaszczystej plaży, u podnóża niewielkiego masywu górek. Od plaży i wydm odgradza ją błękitna laguna (takie jezioro trochę jak nad Bałtykiem). Matata to typowa dla tego regionu osada, gdzie około połowa populacji to rdzenni Maorysi a reszta to biali, którzy pomału zaczęli się tu osiedlać. Na początku lat 2000 zapowiadało się, że dzięki pięknemu położeniu Matata powoli zacznie przekształcać się w miejscowość letniskową (taką jak Ohope), ceny działek rosły, powstawało coraz więcej ładnych domów letniskowych i przeprowadzało się tu coraz więcej emerytów. Zapowiadało się, że będzie tu "Hakuna Matata" ale 18 maja 2005 roku sporo się zmieniło.

W nocy z 17 na 18 maja zaczęło padać i popadało mocno aż do południa. Trzy strumienie wypływające ze wspomnianych górek wezbrały znacznie, lekko podtopiły to i owo, ale raczej nikogo to nie zdziwiło – w sumie normalka. Po kilku godzinach przerwy około 16:00 nad górkami nastąpiło coś, co nazywamy oberwaniem chmury. Bardzo skoncentrowany deszcz o niebywałej intensywności. Obliczono, że był to tzw. deszcz 200-500 letni. Po pół godzinie deszcz zaczął słabnąć, ale ze zlewisk strumieni na Matatę runęły tysiące metrów sześciennych – tyle, że już nie wody, ale skał, kamieni, błota, drzew i wszelkiego badziewia. Nie wiem, jak się to fachowo nazywa po polsku, ale jest to takie zjawisko, gdy poprzez dolinę górską zaczyna płynąć tyle wody i w takim tempie, że wszystko zostaje wypłukane i zawieszone w wodzie. Cała ta masa posuwa się w dół dużo szybciej niż normalna fala powodziowa, bo jest bardziej podobna do lawiny.

Poniżej wylotu doliny strumienia Awatarariki

 

No i zrobił się niezły bałagan.  To, że nikt nie zginął to raczej cud i wynik tego, że sporo domów w maju stało raczej pustych (początek tutejszej zimy). Z 240 domów prawie jedna trzecia została uszkodzona, droga krajowa zasypana, linia kolejowa zawalona, mosty gdzieś w ogóle zniknęły. Około 700-800 tysięcy metrów sześciennych tego dziadostwa w środku wsi i w pięknej lagunie, razem z domami, łodziami, samochodami itd. No jaja.

Się porobiło...woda przyniosła kamienie do czterech metrów średnicy

 

Piękne domy z widokiem na morze

 

Afera oczywiście na skalę krajową, premier, oficjele, helikoptery, obietnice pomocy itd. No i nasz dzielny District Council też się przejął swoimi podatnikami i powołał sztab kryzysowy, który od samego początku, łącznie z radnymi podjął kilka brzemiennych w skutki decyzji. Mianowicie, miast posłuchać lokalnych Maorysów (którzy wcześniej ostrzegali, że takie rzeczy się tu zdarzają co kilkadziesiąt lat) wymyślili, że przywrócimy wszystko do poprzedniego stanu, zasiedlimy z powrotem ten zmieciony z powierzchni ziemi teren (no bo tam były przecież działki warte ciężkie miliony) a przed następnym takim kataklizmem to wszystko zabezpieczymy, jakoś….

Wylot doliny strumienia Waitepuru

 

No i faktycznie, po wielkiej akcji oczyszczania, pozwolono ludziom odbudować domy poniżej wylotu dolin strumieni. U wylotu doliny jednego z mniejszych zbudowano wielki basen, który ma niby wyłapać w przyszłości taką lawinę i skierować wodę i lżejsze badziewie poza wieś (kto te setki tysięcy metrów sześciennych potem wywiezie, gdzie i za ile to nie bardzo wiadomo).

Jednak na tym największym strumieniu, zwanym Awatarariki, panowie inżynierowie polegli. Szukali jakiś rozwiązań po świecie i wymyślili, że zastosują taką elastyczną siatkę z wielkich stalowych pierścieni, którą rozciągnie się w poprzek doliny strumienia i jak taka lawina nastąpi to woda sobie przez nią popłynie a skały i badziewie się zatrzyma jak na wielkim sicie. Takie rozwiązania owszem stosuje się na świecie, ale na dużo mniejszą skalę. Tutaj wychodziło, że taka sieć musiałaby mieć 17 metrów wysokości i ze 30 szerokości a zakotwienie jej w zboczach doliny wymagałoby bloków porównywalnych z kotwami Golden Gate (przesadzam, ale tylko trochę). Im dłużej chłopaki kombinowali z projektem tym bardziej cena rosła. Aż wreszcie ktoś rozsądny zadał pytanie: no dobra, jak już to zbudujemy i załóżmy, że zanim to wszystko przerdzewieje, za 50 lat powtórzy się taki kataklizm to co potem? Co potem zrobić z tym badziewiem złapanym w tę sieć? 500 tysięcy metrów sześciennych rumowiska w kanionie – trzeba to usunąć przed kolejnym większym deszczem.

Taką sieć chciano zbudować na Awatarariki aby złapać to wszystko co widać na pierwszym zdjęciu

 

No i wreszcie puknięto się w głowę, że zatrzymywanie takiego kataklizmu to raczej tak jak próba zatrzymania tsunami albo trzęsienia ziemi. Owszem, można wybudować wzdłuż wszystkich plaż mury na 20 metrów wysokie i odpowiednio silne tylko za co i czy aby na pewno nie chcemy widzieć już morza. Natura jest od nas silniejsza i trzeba się z nią liczyć, ale walczyć z nią nie ma sensu. Trzeba znaleźć inne rozwiązania i zrezygnować z szalonych projektów.

To właśnie między innymi dlatego Marty ściągnął mnie tu do Whakatane – żeby krytycznie spojrzeć na te wszystkie szaleństwa i znaleźć jakieś rozsądne rozwiązania, na które będzie lokalną społeczność stać.

Ciekawą mam robotę, prawda?

Hakuna Matata.

SH38 Project

Tak już mam, że nie lubię miejsc nawiedzanych przez tłumy. Ubolewam czasem nad tym, bo chętnie poszedłbym na duży koncert znanego zespołu … i parę razy poszedłem, ale za każdym razem opętany tłum gawiedzi psuł mi frajdę posłuchania i pooglądania. Doszedłem do wniosku, że jednak najlepiej koncerty moich ulubionych zespołów ogląda się na DVD, a sala teatralna, czy powiedzmy Kongresowa, to maksimum, które mogę zdzierżyć. Sting w Kongresowej smakuje zupełnie inaczej niż Sting na stadionie.

State Highway 38 i jeden z opuszczonych domów

Kiedy 31 lat temu wybraliśmy Nową Zelandię, podświadomie szukaliśmy miejsca, gdzie nie ma tłumów i które jest poza utartymi szlakami turystycznych pielgrzymek. Jakieś 28 lat temu, kiedy mieszkaliśmy już w Rotorua, jak to zwykle my, marszrutę wakacyjną (jak zwykle objazdową) wybraliśmy jeżdżąc palcem po mapie i szukając miejsc poza głównymi szlakami. Nasza trasa poprowadziła wtedy z Rotorua przez Murupara nad Jezioro Waikaremoana, wzdłuż SH38 (State Highway Nr 38 – w Polskim żargonie drogowym byłaby to DK38 – Droga Krajowa 38). Po przejechaniu do Murupary okazało się, że na jej rogatkach SH38 staje się bardzo wąską i krętą szutrówką. Nic nam jednak nie było straszne i podążyliśmy nią następne prawie 200 km  do Wairoa, trochę się tylko dziwiąc, że jak na State Highway to trochę ta droga mało uczęszczana i z lekka poniżej standardów.

Nasz trud (a raczej trud naszego niewielkiego samochodu) wynagrodzony został dość szybko niesamowitymi widokami prawdziwego lasu deszczowego w górach Te Urewera, mijanych wodospadów, przepięknych dolin ze strumieniami, dzikiej przyrody, wielkich drzew kauri, a na koniec jeziora Waikaremoana, które leży wysoko w górach i ma absolutnie kryształową wodę.  

No i teraz, 28 lat później, zaangażowałem się w projekt dotyczący tego pięknego regionu. Zrobiłem to trochę podświadomie, bo projekt przypomina mi czasy z pracy na Wyspach Salomona czy Tuvalu i dotyczy w zasadzie rozwoju ekonomicznego Maoryskiej społeczności, rozrzuconej w niewielkich osadach ukrytych w Te Urewera. 

Większość z tubylców należy do plemienia Tuhoe, jednego z tylko kilku plemion Maoryskich, które nigdy nie chciały poddać się europejskim osadnikom i nie podpisały Treaty of Waitangi. Bronili się w Te Urewera jak mogli i w rezultacie stracili więcej niż inni, bo za karę odebrano im olbrzymie obszary ziemi po obu stronach Te Urewera. Tuhoe (trochę jak nasi górale) mają do dziś poczucie sporej odrębności i bardzo sobie cenią życie na swoim pięknym uboczu.

Tuhoe żyją sobie pięknie

Jest wśród nich sporo takich, którzy woleliby nic nie zmieniać, żyć wysoko w górach, utrzymywać się z prostego rolnictwa i nie musieć się martwić resztą zwariowanej cywilizacji pakeha (białego człowieka, czyli ceprów). Niestety, również i oni nie mogą uciec od realiów otaczającego ich świata i chcąc nie chcąc muszą przynajmniej trochę z niego przyjąć. W swoim uwielbieniu naturalnej przyrody wykazują się wielką mądrością i zgadzają się na lekki postęp, ale mocno kontrolowany i pilnują tak zwanego zrównoważonego rozwoju. Właśnie ostatnio, w ramach kompensacji za wszystkie krzywdy jakich doznali od Korony Brytyjskiej, wynegocjowali z rządem Nowej Zelandii prawo do zarządzania parkiem Narodowym Te Urewera, który został utworzony na większości zajmowanych przez nich terenów.

Maorysi bardzo lubią konie, trochę na nich jeżdżą, ale ogólnie hodują je
dla przyjemności. Wzdłuż SH38 trzeba poruszać się z ostrożnością,
bo za wieloma zakrętami, na środku drogi napotkać można konia lub krowę,
stojące na środku z filozoficzną miną

Oprócz swojego rolnictwa i innych prostych zajęć oferują oczywiście usługi przewodnictwa po ich świecie gór, buszu i nieskażonej przyrody. No i tutaj dochodzimy do sedna, a mianowicie do SH38, której stan odstrasza turystów. Projekt, w który się zaangażowałem to próba zdobycia funduszy na doprowadzenie tej drogi do stanu, który może nie dopuściłby do wielkiego ruchu autobusów z turystami w szpilkach i krawatach, ale umożliwiłby bezpieczniejszy dojazd tam turystom wędrownikom, którzy chcieliby pójść w góry i zakosztować prostego, Maoryskiego życia. Krótko mówiąc trzeba znaleźć pieniądze na poszerzenie i wyasfaltowanie ok 80 km tej drogi a aby tego dokonać, trzeba po pierwsze ustalić z miejscowymi, co tak naprawdę chcą tam robić, a potem znaleźć takie agencje rządowe czy inne źródła finansowania, które te 30-40 mln dolarów wyasygnują.

Ten Bedford już chyba dalej nie pojedzie...

I tak oto stałem się członkiem komitetu sterującego, który ma tego cudu dokonać. A przy okazji, co parę tygodni będę miał pretekst, aby spędzić trochę czasu w przepięknych górach Te Urewera.

Tydzień temu pojechałem tam na kolejne spotkanie. Niestety, tym razem już bez Inki, która właśnie rozpoczynała urządzanie domu a i ja śpieszyłem się do niej z powrotem więc setek zdjęć, które za pierwszym razem przepadły nie powtórzyłem. Jednak kilka udało się zrobić…….

Spotkanie komitetu sterującego

Joe jest również z Tuhoe i prowadzi firmę Te Urewera Trecks, można z nimi
przejść kilkudniowe trasy przez absolutnie dziewicze tereny, Doris to lokalna
organizatorka życia społecznego w Ruatahuna

Dziki camping w Minginui, w takiej scenerii można spędzać czas pod namiotem albo w przyczepie campingowej

U nas wiosna, a na polach świeżutka jagnięcina i cielęcina....

 

Urządzamy się bardzo powoli...

Jutro minie dwa tygodnie od otrzymania kluczy a my ciągle jeszcze w lesie. Najpierw ja zabawiałem się na konferencji, potem rozpoczęły się prace wydobywcze - wydobywanie skarbów z paczek. Paczki niby opisane i ponumerowane, ale jak jest to stos 15 paczek szeroki, 10 paczek długi i cztery paczki wysoki to samo przestawianie tej kostki Rubika jest wyczerpujące. Opisy też lakoniczne więc i tak trzeba każdą otworzyć, żeby przekonać się co tak na prawdę jest w środku. A potem jak już zacznie się rzeczy wypakowywać, to zostaje góra pustych pudeł, papierów, tektury, bąbelków i innych profesjonalnych materiałów pakowalniczych, którą również trzeba jakoś układać. Jednymi z pierwszych potrzebnych rzeczy były oczywiście narzędzia, wkrętarka, śrubokręty itd.… i ni cholery nie można ich było zlokalizować. Przewalałem te pudła w tę i z powrotem no i oczywiście znalazłem narzędzia w ostatnim możliwym a wkrętarkę wcięło. No to przewaliłem raz jeszcze i znalazłem zołzę spakowaną razem z grillem. Uciechy po pachy.



W garażu jakby luźniej, ale bałagan coraz większy

Pomału wyłaniają się zarysy poszczególnych pokoi. Zagracone to wszystko niemożebnie, bo tych mebli za dużo, ale zaczynamy czuć się trochę u siebie. Co prawda nawet Inka, która ustawiała rzeczy w kuchni musi teraz otworzyć każdą szufladę zanim coś znajdzie, ale już to zaczyna wyglądać jak kuchnia. Mamy już internet - wolny niemiłosiernie i drogi jak cholera, ale jakoś tam działa. Mamy podłączoną telewizję Sky. Też droga jak pies i mocno zastanawialiśmy się czy ją w ogóle brać. Jednak zdecydowaliśmy, że musimy trochę poznać lokalną scenę polityczno-kulturalną, żeby się szybciej zintegrować. Stanęło pianino, zaczęła grać muzyczka, ekspres do kawy zadziałał. Coraz milej...


Nasza sypialnia trzy dni temu

Nasza sypialnia dziś

Muzyczka zaczęła grać ale ściany gołe

A tak na razie wygląda Wasza sypialnia